Vanaf mei 2009 deed Anne Hermans regelmatig verslag van haar ervaringen als tropenarts op de achterpagina van NRC Handelsblad.

Ik wil 'n ster zijn, zingt ze

Foto: Anne Hermans

Laaiend stamp ik vanaf het dorpsziekenhuis naar huis. "Ze ís er niet, Pablo! Hoe kán het dat ze er niet is?" Op de brigade deze week behandelden we een ondervoede vrouw met een ernstige darmontsteking. Wij hadden geen plaats meer in de boot om haar mee te nemen naar het ziekenhuis.

Maar de gemeenschap beloofde dat zij haar diezelfde dag nog in een houten banaanbootje zouden brengen, mits we voldoende brandstof zouden achterlaten.

"Misschien vonden ze..." Pablo aarzelt en zwijgt dan. "Ze hebben die brandstof gewoon verhandeld voor drank", roep ik. "Je wéét dat het zo is, Pablo. Die vrouw is dood, en het kan ze geen ruk schelen! Wat heeft het in godsnaam voor zín, wat we hier doen?"

"Pablo, kijk!" roept Chana, een buurmeisje dat komt binnen rennen, haar zusje Ingi aan de hand meesleurend. Ze duwt Pablo een vodje papier onder zijn neus: "Mijn rapport." Ik kijk over zijn schouder naar een rij achten. "Je vader zal wel trots zijn", lach ik. "Papa is dood", zegt Ingi stellig. "Onze papa werd vermoord voor onze ogen", legt Chana uit. "Met stenen, om kogels te sparen. Ingi was toen vier. Zuster Marcelina zegt dat het bijzonder is dat we niet getraumatiseerd zijn. Zuster Marcelina zegt dat we heel sterk zijn." Ze pakt mijn zonnebril van de tafel en draait bevallig met haar kont in haar roze korte broekje. "Hoe staat hij? Maak eens een foto. Het liefst wil ik zangeres worden, of model."

Die nacht lig ik te piekeren. Over ontwikkelingshulp, oorlog en opportunisme. In de schemering roetsjt een schim over de balk boven mijn hoofd. Die kloteratten! Morgen ga ik vallen kopen. In mijn studentenhuis vingen we de muizen met vallen vol pindakaas, mijmer ik. Soms wel drie per nacht. 's Ochtends gooiden we de lijkjes in de prullenbak en 'desinfecteerden' de val boven het fornuis, om geld te besparen. Een koude rilling trekt langs mijn rug: een muis was het geld van een val niet waard. Zoals de vader van Chana en Ingi niet de kosten van een kogel waard was. En de zieke indianenvrouw niet de kosten van...

"Anna!" Ik schrik wakker van Pablo's stem. "Opstaan. Vamos a la playa!" "Het strand?" "Het strand, ja! Dat heb ik de buurkinderen belooft." Het is tien over zes, maar Pablo is al uren op. Hij heeft kip en rijst gekookt en zelfs frisdrank gekocht. "Pelados (kinderen), zwemvest aan!" Uitgelaten springen de kinderen de boot in. "Iedereen meezingen!' beveelt Chana, die mijn zonnebril sinds gisteren niet meer af heeft gedaan. En door het geluid van de motor klinken negen schrille stemmetjes: "Ik wil een een ster zijn, een ster die nooit dooft..." "Van school?" vraag ik, "Leren de nonnen jullie..." "Nee, joh! Van een telenovelle (soap). Hou jij van telenovelles? Ik wel, maar we hebben geen stroom en geen tv. Pablo mogen we soms op die van jullie kijken."

Het strand blijkt een strookje zand in de bocht van de rivier. Tien meter verderop is een legerbasis, waar een stel soldaten zich staat te wassen. Maar het lijkt of niemand dat ziet. Uitzinnig van vreugde stampen de 'pelados' door het water, tot Pablo ze om drie uur, onder groot protest, de boot weer in dirigeert. "Vaar jij maar." Hij zakt achterover en begint te snurken. Terwijl ik vol het gas indruk, wordt achterin de telenovelle-song weer opgepakt. Vanuit mijn ooghoek zie ik hoe Ingi over het bankje heen naar voren klautert.

Ze frummelt aan Pablo's hand totdat ze precies één vinger heeft. Heel secuur vouwt ze vervolgens haar complete hand om die vinger heen, en valt dan tevreden tegen hem aan in slaap.

Misschien ís het inderdaad maar één vinger, denk ik opeens. Omdat er nog steeds oorlog en ondervoeding is. En omdat iedereen nog steeds in dezelfde rivier poept als waaruit ze koken.

Maar soms is één vinger ook gewoon genoeg.



Column /
Dokter Hermans in de jungle:

Een leuke avond verkloten (NRC - Vrijdag 22-04-2010)
Verlekkerd staar ik naar de fles wijn op tafel ...

Koude rillingen in deze hoek (NRC - Vrijdag 26-03-2010)
Hij heeft koorts en koude rillingen, elke drie dagen. De indianenmoeder duwt haar zoontje naar voren ...

Hoe kip Mimi werd gered (NRC - Woensdag 10-03-2010)
Die? Patachuma, mijn indiaanse verpleegkundige, klakt misprijzend met zijn tong veren, veren, veren ...

Ik wil 'n ster zijn, zingt ze (NRC - Woensdag 24-02-2010)
Laaiend stamp ik vanaf het dorpsziekenhuis naar huis. "Ze ís er niet, Pablo! Hoe kán het dat ze er niet is?"...

De angst om smurf te zijn (NRC - Woensdag 27-01-2010)
"Roberto," roep ik door de telefoon naar mijn Colombiaanse mede-arts. "Ja, het is verschrikkelijk,...

Badzout met mangogeur? (NRC - Woensdag 13-01-2010)
De laatste dagen drinkt het kind helemaal niets meer, vertaalt Patachuma,...

Hoezo pánico? Verdwaald! (NRC - Woensdag 30-12-2009)
'Help! Gekookte banaan, ik val!" gilt Diego, mijn Colombiaanse mede-arts,...

Levensgevaarlijk? (NRC - Woensdag 16-12-2009)
'Kijk, kijk", schreeuwt Stompje. "Je ziet Nueva Esperanza al liggen!"...

Kom maar, ik pak je ratita (NRC - Woensdag 02-12-2009)
'Senora, deja tu marido….' Ik draai me om, zoek naar een houding, waarbij ik met mijn vingers in mijn oren in slaap kan vallen...

Alleen idioten en Europeanen (NRC - Woensdag 11-11-2009)
'Bij mijn sollicitatie vroegen ze wel of ik van 'wandelen' hield, ja", mokt Diego, ...

Rum drink je zonder water (NRC - Woensdag 28-10-2009)
'Otro media!" (nog een halve liter) roept Pablo, mijn Colombiaanse stuurman, ...

Een stamhoofd hou je te vriend (NRC - Woensdag 07-10-2009)
Mijn eerste patiënt, een gespierde indiaan in peniskoker, tikt ongeduldig op mijn arm ...

Niño Jesus (NRC - Woensdag 23-09-2009)
'Dus ik verstopte me in een steegje en zag zo hoe drugskoning Pablo Escobar neergeknald werd.' ...

Guerrilla in ondergoed (NRC - Woensdag 09-09-2009)
De rij voor mijn neus lijkt met de minuut langer te worden. "Arichidau!" Ik tik de indiaan aan die naast me op zijn nagels zit te bijten ...

Met een kano vol pillen en condooms op reis (NRC - Woensdag 26-08-2009)
"Colombiaans bushdokteren!" schreeuwt Roberto, mijn Colombiaanse medearts ...

De troetel-expat in te grote laarzen (NRC - Woensdag 12-08-2009)
"Patachuma, Anna en Roberto!" schreeuwt Pablo, "tijd voor de veiligheidsbespreking!" ...

Bogotá by night in een rode broek (NRC - Woensdag 29-07-2009)
De afgelopen drie dagen ben ik door Rosa, hoofd administratie van het Dokters van de Wereld-kantoor in Bogotá, van overheidsinstantie naar overheidsinstantie gesleurd ...

Inslapen (NRC - Woensdag 15-07-2009)
Net als in Parijs de deuren van het vliegtuig sluiten, ploft er een klein, oververhit mannetje naast me neer ...

Ikeabank (NRC - Woensdag 01-07-2009)
De wollen dekens van mijn hotelbed jeuken aan mijn billen, terwijl ik een volgend draadje uit het vloerbedekking-behang trek ...

Ondervoede Hiawatha's (NRC - Woensdag 17-06-2009)
"Je zou toch naar India?" ...

Dokter Hermans wil naar de tropen (NRC - Woensdag 27-05-2009)
Aflevering 1: Joan Bertels