Guerrilla in ondergoed

Foto: Marie-Julie Tromme

De rij voor mijn neus lijkt met de minuut langer te worden. "Arichidau!" Ik tik de indiaan aan die naast me op zijn nagels zit te bijten. Hij is de enige in deze gemeenschap Emberra-indianen die Spaans spreekt en daarom mijn vertaler is tijdens de consulten. "We hebben nog twee uur voor het donker wordt. Kun je alsjeblieft de échte zieken voor me selecteren?" Arichidau knikt en snauwt wat naar de indianenvrouw voor mijn neus. Ze knikt bevestigend. "Echt ziek", constateert hij en zakt tevreden achterover.

"Wat zijn je klachten?" vraag ik haar. Ze rolt met haar ogen, grijpt naar haar buik: "bi poea", haar hoofd: "boro poea", en haar rug: "kri poea". "Overal pijn", vertaalt Arichidau. Hij trekt zijn T-shirt wat omhoog en begint aandachtig aan zijn navel te pulken. Ik wend me weer tot de vrouw: "Diarree?" "Ja." "Hoe vaak?" "Twee keer per dag." "Koorts?" "Nee."

Plotseling schiet Arichidau overeind. Ik volg zijn blik en zie Patachuma, mijn verpleegkundige, onze richting op komen met een plastic kan: "Limonade, Doctora! Dat heb je wel verdiend."

Een uur later, als Arichidau verveeld zijn vierde beker inschenkt, ben ik 22 bi-poea’s, kri-poea’s en boro-poea’s verder. Ik veeg het zweet van mijn voorhoofd en staar naar de rij, die geen meter lijkt te krimpen. Wanhopig speur ik naar Patachuma. Een paar meter van me af staat hij onvermoeibaar kinderen te wegen en meten, waarna hij ze onze magische deparasiteermix toedient. "Patachuma!" Hij rent op me af, schiet in de lach en wijst naar mijn oververhitte hoofd. "Mucho calor, doctora! Hé, Arichidau, blijf eens van die limonade af. Die is voor doctora. Jij moet de zieken selecteren! Alleen meer dan vier keer per dag diarree, koude rillingen, bloedplassen, zwangeren en ondervoede kinderen mogen in de rij. En niet je eigen familie en vrienden voortrekken!"

Arichidau kijkt betrapt en schuift haastig zijn beker mijn kant op. Ondertussen raast Patachuma druk gebarend door de hut. Hij wijst en schreeuwt in het Emberra tot er nog maar een kwart van de rij over is. En drie kwartier later heb ik in ieder geval vier malariapatiënten, twee longontstekingen en een herpes zoster (gordelroos) gediagnosticeerd. Ik heb weer het gevoel dat ik hier nuttig bezig ben. Laat de volgende bi-poea nu maar komen, denk ik tevreden, ik kan ze aan. Dan, net als ik een uitgemergelde peniskoker een antimalariamiddel overhandig, schalt er plots een krachtig "Buen dia!" in perfect Spaans door de ruimte. Ik kijk op. Voor me staat een gigantische, gespierde negerin in boxershort en T-shirt. "Plaatst u ook spiraaltjes? Het liefste de mirena." Ik staar haar aan. Wat doet zij hier in deze afgelegen jungle? "Hout hakken", antwoordt ze, maar ze ontwijkt mijn blik. Patachuma komt aan snellen en drukt een spiraaltje in mijn handen. "Een wonder dat we die nog meenemen, want geen indiaan die anticonceptie wil."

Samen met Arichidau houdt hij een scherm van sarongs omhoog. En terwijl ik daarachter het spiraaltje plaats, groeit mijn onrust… Zij móét guerrillastrijder zijn. En volgens het internationale humanitaire verdrag mogen wij alleen burgers helpen… Maar wat kan ik bewijzen, als ze hier in haar ondergoed staat? Vertwijfeld help ik haar overeind. En voor ik het weet is ze in vliegende vaart tussen de hutjes door de jungle in gesprint. "Ciao, guerrillera!" lacht Patachuma. "Zie je wel!" roep ik kwaad, "Ik had haar nooit…" Hij haalt zijn schouders op. "Zal best. In ieder geval heb ik de eer om je, namens de gehele wereldbevolking, te bedanken…" hij klopt op mijn schouder, "voor het voorkomen van vele ongewenste guerrillakindjes!"