Vanaf mei 2009 deed Anne Hermans regelmatig verslag van haar ervaringen als tropenarts op de achterpagina van NRC Handelsblad.
Met twee handen graaf ik door de berg wasgoed: waar ís die kloteportemonnee? Vannacht toch bij de shoarmaboer laten liggen? Kwart voor twee; ik moet nú weg. O nee, eerst omkleden. Hakschoentjes, witte broek. Het moet netjes, maar niet 'on-tropenartsig truttig'.
Ik spring op de fiets en een kwartier later sta ik hijgend voor een vrouw van middelbare leeftijd, in een vormelijk broekpak met on-matchend vrolijk Afrikaans sjaaltje. "Joan Bertels", klinkt een benepen zachte g. Ze werpt een blik op mijn cv. "Ik zie dat je erg veel hebt ondernomen buiten je studie…" Ik knik trots, maar Joan fronst. "Kun je dan wel maanden zonder afleiding in een compound leven?" Ik begin een antwoord, maar Joan lijkt al vijf vragen verder. "Dat moet zich dus nog bewijzen", concludeert ze. "En kun je omgaan met protocollen?" "Veiligheidsvoorschriften?" "Dreigend gevaar?" "Gewapend conflict?" "Cultuurverschillen?"
Ik start een betoog en ze vernauwt haar ogen. "Je verdiepen in een taal en cultuur?" "Dan ben je niet geschikt voor noodprojecten, want daar is dan geen tijd voor."
Ze krabbelt iets op haar blocnote en vervolgt haar spervuur: "Maak je graag dingen af of ben je perfectionistisch?" "En hoe functioneer je in de hiërarchie die nodig is in noodsituaties?"
Ik veer op: "Na anderhalf jaar tussen chirurgen heb ik wel geleerd…"
"Dus je laat je ondersneeuwen." Streep op haar papier. "Kun je wel samenleven met anderen?" "Een makkelijke huisgenoot?" "Maar als je alles maar pikt, kan dat je opbreken."
Het is inmiddels bijna twee uur later. Ik staar naar Joan, de samengeknepen oogjes achter haar weerspiegelende brillenglazen. Joan heette tot drie jaar terug waarschijnlijk gewoon Johanna Maria Geertruida Bertels. Opgegroeid in Veghel, elke week steevast op het derde bankje in de kerk. Op een zondag stond ze op, vervloekte haar seksloze leven, besefte dat 52 nooit te jong is voor een tweede jeugd, en stootte haar man aan: 'Vanaf vandaag heet ik Joan. En ik ga naar Afrika om negers te helpen.'
Ik klem mijn handen om het tafelblad, om Joan niet acuut bij haar sjaal te grijpen, mijn mond gevaarlijk dicht bij haar gezicht: 'Wát wil je precies horen, Johanna? Dat ik een rommelige idioot ben, voor de derde keer mijn portemonnee kwijt, rennend van feest naar interview om geen kans te missen? Diep in de war, omdat ik liever dokter ben dan schrijver? Omdat ik ver weg wil op missie, net nu ik mijn liefde heb gevonden?' Onhandig doet ze een poging de spetters spuug van haar bril te vegen. 'Ja, Johanna. Dat ben ik allemaal. En toch ben ik de tropenarts die jullie zoeken. Die secuur is, zich kan aanpassen, omgaan met hiërarchie en protocollen, en dat alles zonder een perfectionistische freak te zijn zonder ruggegraat. Kijk dan naar mijn cv, muts, in hoeveel landen ik zonder problemen gewerkt heb! Of vraag wie dan ook van mijn oude bazen of ex-collega's hoe ik werk. Maar hou op me in een hokje te plaatsen waar ik niet in pas!'
Met moeite schud ik dit visioen uit mijn hoofd en land weer in de kamer, waar Joan me ondertussen net het vervolg van de procedure heeft uitgelegd. "Ik kan niets beloven", besluit ze. "Maar we hebben een langlopend hiv-project in Azië. Er zit daar een groot internationaal team en ik denk dat je daar heel goed in zou passen."
Een leuke avond verkloten (NRC - Vrijdag 22-04-2010)
Verlekkerd staar ik naar de fles wijn op tafel ...
Koude rillingen in deze hoek (NRC - Vrijdag 26-03-2010)
Hij heeft koorts en koude rillingen, elke drie dagen. De indianenmoeder duwt haar zoontje naar voren ...
Hoe kip Mimi werd gered (NRC - Woensdag 10-03-2010)
Die? Patachuma, mijn indiaanse verpleegkundige, klakt misprijzend met zijn tong veren, veren, veren ...
Ik wil 'n ster zijn, zingt ze (NRC - Woensdag 24-02-2010)
Laaiend stamp ik vanaf het dorpsziekenhuis naar huis. "Ze ís er niet, Pablo! Hoe kán het dat ze er niet is?"...
De angst om smurf te zijn (NRC - Woensdag 27-01-2010)
"Roberto," roep ik door de telefoon naar mijn Colombiaanse mede-arts. "Ja, het is verschrikkelijk,...
Badzout met mangogeur? (NRC - Woensdag 13-01-2010)
De laatste dagen drinkt het kind helemaal niets meer, vertaalt Patachuma,...
Hoezo pánico? Verdwaald! (NRC - Woensdag 30-12-2009)
'Help! Gekookte banaan, ik val!" gilt Diego, mijn Colombiaanse mede-arts,...
Kom maar, ik pak je ratita (NRC - Woensdag 02-12-2009)
'Senora, deja tu marido….' Ik draai me om, zoek naar een houding, waarbij ik met mijn vingers in mijn oren in slaap kan vallen...
Alleen idioten en Europeanen (NRC - Woensdag 11-11-2009)
'Bij mijn sollicitatie vroegen ze wel of ik van 'wandelen' hield, ja", mokt Diego, ...
Rum drink je zonder water (NRC - Woensdag 28-10-2009)
'Otro media!" (nog een halve liter) roept Pablo, mijn Colombiaanse stuurman, ...
Een stamhoofd hou je te vriend (NRC - Woensdag 07-10-2009)
Mijn eerste patiënt, een gespierde indiaan in peniskoker, tikt ongeduldig op mijn arm ...
Niño Jesus (NRC - Woensdag 23-09-2009)
'Dus ik verstopte me in een steegje en zag zo hoe drugskoning Pablo Escobar neergeknald werd.' ...
Guerrilla in ondergoed (NRC - Woensdag 09-09-2009)
De rij voor mijn neus lijkt met de minuut langer te worden. "Arichidau!" Ik tik de indiaan aan die naast me op zijn nagels zit te bijten ...
Met een kano vol pillen en condooms op reis (NRC - Woensdag 26-08-2009)
"Colombiaans bushdokteren!" schreeuwt Roberto, mijn Colombiaanse medearts ...
De troetel-expat in te grote laarzen (NRC - Woensdag 12-08-2009)
"Patachuma, Anna en Roberto!" schreeuwt Pablo, "tijd voor de veiligheidsbespreking!" ...
Bogotá by night in een rode broek (NRC - Woensdag 29-07-2009)
De afgelopen drie dagen ben ik door Rosa, hoofd administratie van het Dokters van de Wereld-kantoor in Bogotá, van overheidsinstantie naar overheidsinstantie gesleurd ...
Inslapen (NRC - Woensdag 15-07-2009)
Net als in Parijs de deuren van het vliegtuig sluiten, ploft er een klein, oververhit mannetje naast me neer ...
Ikeabank (NRC - Woensdag 01-07-2009)
De wollen dekens van mijn hotelbed jeuken aan mijn billen, terwijl ik een volgend draadje uit het vloerbedekking-behang trek ...
Ondervoede Hiawatha's (NRC - Woensdag 17-06-2009)
"Je zou toch naar India?" ...
Dokter Hermans wil naar de tropen (NRC - Woensdag 27-05-2009)
Aflevering 1: Joan Bertels