Van mei 2004 tot februari 2007 verscheen iedere twee weken op de achterpagina van NRC Handelsblad de column 'dokter Hermans'. Hierin beschreef Anne Hermans haar ervaringen als co-assistent. Een aantal van deze columns verscheen daarnaast in de essaybundel 'Dokter worden', op www.co-motions.nl, de landelijke website voor co-assistenten, in Emphasis, het studentenblad van het AMC en in het NTvG-S, de studenteneditie van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

Methode 'hop'

'Een week lang met je vinger in anussen voelen en lullen bekijken.' Opzoek naar de afdeling urologie, weerklinken de woorden van Hugo, mijnmede-co, door mijn hoofd.

Een wachtkamer vol nerveuze mannen. Het bordje boven hun hoofd verteltme dat ik goed zit. Ik open een willekeurige deur. Binnen zit dedoktersassistente achter een microscoop. 'Wacht even', zegt ze, 'evenopschrijven: éénentwintig per blikveld. Dus nét te weinig. Kijk maar.'

Ik tuur door het apparaat en zie een vijver vol guppies. 'Semenanalyse.Ze leveren hier hun kwakkie in en wij kijken wat eraan mankeert', grijnstze. 'Jij loopt deze week met ons mee?' Ik knik en ze gaat me voor naar despreekkamer.

De uroloog springt op van zijn stoel, als we binnenkomen. Hij ziet eruitals een soort Kabouter Plop: een klein, vrolijk mannetje met een langegrijze baard.

'Toucheren en prostaten beoordelen', zegt hij. 'Ik leer het je in eenweek. Het is de énige kans in je medische carrière om het goed te leren.Dus benut hem. Zorg dat je áltijd achter me klaar staat met een handschoenaan. Hier, stop er tien in je jaszak. Zodra ik getoucheerd heb, vraag ikde patiënt of jij ook mag en hop.'

Ik moet mijn lachen inhouden bij dat 'hop'. Even denk ik terug aan deles 'rectaal toucheren' in het vierde studiejaar. Door twee 'docenten'werden we, in groepjes van twee, in drie uur opgeleid tot 'emotioneelverantwoord toucheerder'. 'Bespreek altijd goed met je patiënt wat zijngevoelens en verwachtingen zijn', werd ons uitgelegd, waarna we op (in?)hen in alle rust ons eerste touché mochten oefenen. 'Zorg dat je latergeen gevoelloze arts wordt, trek voor een touché gerust een halfuur uit'drukten ze ons op het hart. En we beloofden plechtig.

Maar vandaag is die hele les door dokter Plop in één woord samengevat:'hop'.

En een treffender samenvatting is er niet, besef ik, aan het eind vanzijn spreekuur. In één ochtend heb ik achttien keer 'gehopt'. Deprocedure gaat als volgt: patiënt komt binnen en neemt plaats. Dokter Plopvraagt hem in drie minuten wat hij moet weten: 'Uitplassen?Erectiestoornissen? Nadruppelen? Slappe straal?' Vervolgens gaat de broeknaar beneden en buigt het slachtoffer voorover tegen de onderzoeksbank.'Dit is de énige goede houding om een prostaat te beoordelen', lichtdokter Plop toe, en steekt zijn wijsvinger in de anus. 'Is het goed als deco-assistent ook even voelt?' Het slachtoffer knikt, ik doe een stap naarvoren en verleng de procedure met hoogstens twintig seconden. 'Gladslijmvlies, symmetrische, licht vergrote prostaat, zonderonregelmatigheden', zeg ik, en dr. Plop knikt tevreden. 'Kleedt u zichmaar weer aan. Alles is prima. Tot over een halfjaar.' Een minuut laterloopt ons slachtoffer opgelucht de deur weer uit. Ik kijk op mijn horloge:zeveneneenhalve minuut.

Tijdens de lunch zoek ik Hugo op. Ik ben nog steeds van mijn stuk doorde methode 'hop'. Doe ik nu wat ik zo plechtig beloofd had nooit te doen?Creëren we hier patiënten met hop-complexen?

Ik vraag Hugo waar hij, als patiënt, voor zou kiezen. En hij schiet hijin de lach. 'Geef mij maar twee minuten 'hop' in plaats van een halfuuremotioneel verantwoord geouwehoer.'



Column / Dokter Hermans
Een greep uit de gepubliceerde columns:

De eed (NRC - Dinsdag 06-02-2007)
Mevrouw Hermans, legt u de eed of de ...

Muppetshow (NRC - Woensdag 27-01-2007)

Morfine (NRC - Woensdag 17-01-2007)
Over mijn eeuwig lachende held, meneer Blauw ...

Buikje (NRC - Woensdag 10-01-2007)
Over de buik van meneer Blauw ...

Pieper (NRC - Zaterdag 22-07-2006)
De eerste dag van mijn oudste co-schap ...

Robin (NRC - Zaterdag 18-03-2006 )
Op de afdeling oncologie ...

Methode 'hop' (NRC - Zaterdag 18-02-2006)
Leren van 'Kabouter Plop' toucheren volgens de methode 'hop' ...

Niet begrepen (NRC - Zaterdag 21-01-2006)
Meelopen met een psychiater van de crisisdienst' ...

Witte pootjes (NRC - Zaterdag 26-11-2005)
Wetenschappelijk onderzoek doen op een rat ...

Tumorkick (NRC - Zaterdag 12-11-2005)
Een thoraxfoto van een patiënt met rugpijn ...

Scopietjes (NRC - Dinsdag 11-05-2004)
Gewoon rustig doorademen...